झापा । झापामा धान गोड्न हाँस प्रयोग गरिएको छ । निजी क्षेत्रबाट स्थापना भएको राष्ट्रिय खाद्य बैँक लिमिटेडले बर्दिया, झापा लगायतका जिल्लामा धान गोडमेलका लागि हाँस पालनको अवधारणा ल्याएको थियो ।
सोही अनुसार झापा गौरादहका धनन्जय चुँडालले एक हजार हाँस पालन गर्नुभएको छ । ३ बिगाहभन्दा धेरै क्षेत्रफलमा धान खेती गर्नुभएका उहाँले धान खेती र हाँसपालन एकसाथ गर्नुभएको छ ।
झापाका किसान धनन्जय चुँडाल पत्रकार नवराज सुवेदीसँग कुराकानी गर्दै । आहाराको खोजीमा हाँसले धान खेतमा रहेको झार चुच्चोले र खुट्टाले चलाउँछन् जसले गर्दा आलीमा पनि झार नदेखिएको किसान चुँडालले बताउनुभयो ।
एक हजार हाँसले एक दिनमा १ बिगाह खेत गोडमेल गर्ने भएपछि चुँडाललाई अर्मपर्मका लागि गाउँलेहरूलाई गुहार्नु परेको छैन ।
धान रोपेको २२ देखि २५ दिनपछि मात्र धान खेतमा हाँस छोड्न मिल्छ । यसरी छोड्न सुरु गरिएका हाँस धानको प्रजाति अनुसार फूल खेल्नु अघिसम्म लगभग चार महिनासम्म छोड्न सकिन्छ ।
राष्ट्रिय खाद्य बैँकका अनुसार यो अवधिमा एउटा हाँसले ४ किलोसम्म मल दिन्छ । परीक्षणको रूपमा अपनाइएको यो प्रविधिप्रति किसानहरूको चासो बढेको छ ।
मलको काम पनि हाँसबाटै हुने भएपछि हाँस पालन सुरु गर्ने चाहना भएको एक जना किसान गंगाबहादुर खड्काले बताउनुभयो । धनन्जय चुँडालले हाँस पालन गर्नुभएपछि झापाका बाँकी किसानले पनि हाँस पालन गर्ने योजना बनाएका छन् ।
हाँस पालनबाट धान खेति बढाउन सकिने, झार गोड्ने, किरा मार्ने भएपछि आगामी वर्षबाट हाँस पालन सुरु गर्ने झापाका किसानहरूले बताएका छन् ।
साधारणतया एक हेक्टर क्षेत्रफलको खेतमा दुई हजार हाँस छोड्न सकिन्छ । एकातिर धानको उत्पादन बढ्ने अर्कोतर्फ हाँस पालनसमेत हुने यो शैलीको अनुकरण भने जापानी राइस डग फार्मिङ प्रविधिबाट गरिएको राष्ट्रिय खाद्य बैँकले जनाएको छ ।
यसबारेको रिपोर्ट सुन्नुहोस्ः
प्रकाशित मिति: शुक्रबार, भदौ ४, २०७८
