काठमाडौँ । विभिन्न लहरको कोरोना महामारी फैलिएको २५ महिना बितिसकेको छ ।
सार्स सीओभी २ बाट सुरु भएको कोरोनाको पछिल्लो स्वरूप ओमिक्रोन २ हो ।
सुरुमा फेला परेको कोरोना भाइरस र पछिल्लो समय देखिएको ओमिक्रोनको स्वरूपमा धेरै अन्तर देखियो ।
स्वासथ्य मन्त्रालयको पछिल्लो विवरणअनुसार नेपालमा कोरोनाका नयाँ सङ्क्रमित थपिने सङ्ख्या र दर ४ प्रतिशतमा झरिसकेको छ ।
तेस्रो चरणको लहरको बेला सबैभन्दा धेरै १२ हजारभन्दा बढी व्यक्तिमा कोरोना सङ्क्रमण पुष्टि भएपछि यसले स्वास्थ्य अवस्था फेरि गम्भीर बनाउने आँकलन गरिए पनि त्यसो भएन ।
राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाका सूचना अधिकारी राजेश कुमार गुप्ताले हालका दिनहरूमा प्रयोगशालामा ४० देखि ५० जनाको मात्रै कोरोना परीक्षण हुने गरेको र ४ देखि ५ जनामा मात्रै कोरोना सङ्क्रमण पुष्टि हुने गरेको बताउनुभयो ।
उहाँले देशभर रहेका १ सय ५ ओटा प्रयोगशालाको तथ्याङ्क हेर्दा पनि कोरोना परीक्षण गराउनेको सङ्ख्या निकै कम भइसकेको जानकारी दिनुभयो ।
तेस्रो लहरको समयमा नेपालमा हालसम्म ३ सयभन्दा धेरैको मृत्यु भइसकेको, जसमा दीर्घ रोगी र खोप नलगाएका धेरै छन् ।
ओमिक्रोनले मानिसलाई अत्यधिक सङ्क्रमित गराए पनि गम्भीर समस्या नपारेको काठमाडौँको टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवारोग अस्पतालका डा.शेर बहादुर पुनको भनाइ छ ।
सङ्क्रामक रोग भएका कारण कोरोना अन्त्य भइसक्छ भनेर विश्वस्त हुन सक्ने अवस्था नरहेका कारण यसको जोखिमबाट जोगिनेतर्फ नै सबैले ध्यान दिनुपर्ने डा. अधिकारीले बताउनुभयो ।
विभिन्न अध्ययन र अनुसन्धानलाई आधार मानेर हेर्दा पनि पछिल्लो समय देखिएका कोरोनाका नयाँ स्वरुपको प्रभाव कमजोर हुन थालेको उहाँले बताउनुभयो । तर, आउने दिनमा के हुन्छ ? अहिले नै यसै भन्न नसकिने पनि उहाँले प्रष्ट पार्नुभयो ।
कोरोना महामारी अब विस्तारै अन्त्य हुँदै गएको हो ? यो प्रश्नमा उहाँले भन्नुभयो, ‘कोरोना महामारी अन्त्य नै हुन्छ भनेर अहिले नै भन्न मिल्दैन ।
तर, पछिल्लो समय देखिएको यसको प्रभाव भने पक्कै पनि कमजोर हुँदैछ । खोप लगाउनेको सङ्ख्या पनि बढ्दै गएकाले यसको प्रभाव कमजोर देखिएको हो ।’
विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले सन् २०२२ सम्ममा कोरोना महामारी विस्तारै अन्त्य हुँदै जाने अनुमान गरेको छ । तर, नयाँ स्वरुप पुष्टि हुने जोखिमलाई अस्वीकार गरिसकेको छैन ।
सङ्गठनका प्रमुख डा टेड्रोस एड्हनोम घेब्रेयसुसले कोरोनाको नयाँ भेरिएन्ट आउन सक्ने जोखिम अझँै कायमै रहेको बताउनुभयो ।
उहाँले कोरोना महामारीको पछिल्लो समय प्रभाव कम रहे पनि यसले जनजीवन भने प्रभावित गराउने हुँदा सबैले सतर्कता अपनाउनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।
‘अझैँ पनि गरिब मुलुकमा कोरोनाविरुद्धको खोप अभियान सञ्चालन हुन सकेको छैन । यात्राहरू खुकुलो हुँदै गएका छन् । त्यसकारण कुन मुलुकबाट कोरोनाको कुन र कस्तो स्वरूप फेला पर्ने हो भन्न सक्ने अवस्था छैन । तर, हामीलाई आशा छ अब हामी छिटै कोरोना महामारीविरुद्धको लडाइँ अन्त्य गर्नेछौं ।’ उहाँले भन्नुभयो ।
सङ्क्रामक रोग विशेषज्ञ डा.जनक कोइराला कोरोना महामारीको दर पछिल्लो समय घट्दै गएको तर, जोखिम भने कायमै रहेको बताउनुहुन्छ ।
उहाँले हालसम्म देखिएका ठूला महामारीहरूको पनि सुरुका २/३ लहर खतरनाक रूपले फैलिने तर पछि विस्तारै कमजोर र अन्त्य हुँदै गएको उदाहरण सुनाउनुभयो ।
कोरोनाको तेस्रो लहरबाट विश्वभर नै नयाँ सङ्क्रमित थपिने सङ्ख्याले कीर्तिमान बनायो । दिनकै ३० देखि ३६ लाखसम्म नयाँ सङ्क्रमित थपिए । तर, अब त्यो सङ्ख्या १० देखि १२ लाखमा झरेको छ ।
डा.कोइरालाले भन्नुभयो, ‘जसरी स्वाइनफ्लू जस्ता महामारीले सुरुवाती लहरहरूमा प्रभाव पार्यो र पछि साम्य भयो ।
त्यसको अर्को खतरनाक स्वरूप सन् २००८ मा फेला पर्यो । त्यसकारण कोरोना पनि अब साम्य हुँदै गएको छ । तर, यसको थप भयावह वा अन्य रुप कस्तो आउँछ भनेर अहिले नै भन्न सकिँदैन ।’
कोरोना सङ्क्रमणदर नेपालमा घट्दै गए पनि खोप लगाउनेको सङ्ख्या अझैँ सोचे अनुसार बढेको छैन ।
महामारी साम्य हुँदै गएको अवस्था सरकारको रणनीति के हुन्छ ? भन्ने प्रश्नमा स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका सह प्रवक्ता डा.समिर कुमार अधिकारीले भन्नुभयो, ‘कोरोनाको तेस्रो लहर साम्य हुँदै गएको छ । तर, जोखिम भने कायमै छ । कोरोनाको जोखिमलाई ध्यानमा राखेर जनजीवन सामान्य बन्दै गएको छ । र पनि सरकारले आफ्नो तयारी भने गरेको छ ।’
सङ्क्रामक रोग भएका कारण कोरोना अन्त्य भइसक्छ भनेर विश्वस्त हुन सक्ने अवस्था नरहेका कारण यसको जोखिमबाट जोगिनेतर्फ नै सबैले ध्यान दिनुपर्ने डा. अधिकारीले बताउनुभयो ।
यसबीचमा कोरोनाको तेस्रो लहरबाट विश्वभर नै नयाँ सङ्क्रमित थपिने सङ्ख्याले कीर्तिमान बनायो ।
दिनकै ३० देखि ३६ लाखसम्म नयाँ सङ्क्रमित थपिए । तर, अब त्यो सङ्ख्या १० देखि १२ लाखमा झरेको छ ।
सङ्क्रामक रोग भएका कारण कोरोनाको जोखिम हटिनसकेका कारण जनस्वास्थ्यका मापदण्डको पालना भने गर्न छोड्नु हुँदैन ।
प्रकाशित मिति: शनिबार, फागुन १४, २०७८
