काठमाडौँ । नेपालमा रहेका ९ वटा माटो परीक्षण केन्द्रमार्फत वार्षिक २५ हजार किसानले मात्रै वार्षिक माटो परीक्षण गर्ने गरेका छन् । कतिपय किसानलाई माटो परीक्षणबारे थाहा छैन भने थाहा भए पनि परीक्षण केन्द्र नजिकै नहुँदा समस्या भएको छ ।
अहिले माटो परीक्षणका लागि केही स्थानीय तह तथा जिल्लामा अस्थायी प्रयोगशालासमेत सञ्चालनमा छन् तर पनि माटो जाँच गर्ने किसानको सङ्ख्या बढ्न सकेको छैन ।
अझैँ नेपालका १ करोडभन्दा बढी किसानले माटो परीक्षण नगराएको कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले जनाएको छ ।
माटो परीक्षणले माटो स्वस्थ बनाउन सघाउँछ । स्वस्थ माटोबाटै उत्पादन बढाउन र गुणस्तरीय बनाउन सकिन्छ ।
तर रसायनिक मल र विषादीको असन्तुलित प्रयोगले माटोको उर्वराशक्ति घट्दै गएको छ ।
वरिष्ठ माटो विज्ञ डाक्टर श्रीप्रसाद बास्तोला हरेक वर्ष ३ पटक माटो परीक्षण गराउन सुझाव दिनुहुन्छ ।
किसानलाई माटो परीक्षणको महत्वबारे जानकारी गराउन र माटो परीक्षण केन्द्रको विस्तार गर्न सके माटोको उपचारमार्फत बालीनालीको उत्पादन र गुणस्तर बढाउन सकिने कृषि वैज्ञानिकहरू बताउँछन् ।
बालीनालीलाई आवश्यक पर्ने १७ प्रकारका पोषक तत्वमध्ये १४ प्रकारका पोषक तत्व माटोले उपलब्ध गराउँछ ।
माटोको उब्जाउ क्षामता पत्ता लगाएर कुन तत्व कति मात्रामा माटोलाई दिने ? भन्ने थाहा पाउन माटोको परीक्षण गर्न सकिन्छ ।
प्रकाशित मिति: मंगलबार, साउन ३०, २०८०
