काठमाडौं । संविधानले नागरिकको खाद्य अधिकार सुनिश्चित गरेको भए पनि गुणस्तरीय खाद्यान्नको पहुँच नभएकै कारण नेपालका झन्डै ४० लाख बालबालिकामा विभिन्न किसिमको स्वास्थ्य समस्या हुने गरेको छ ।
महिला, बालबालिका, स्वास्थ्य, शिक्षा, पोषण लगायतका विषयमा काम गर्दै आएको अन्तर्राष्ट्रिय गैह्रसरकारी संस्था युनिसेफका अनुसार नेपालको कुल जनसङ्ख्याको एक तिहाइ नागरिक अझै खाद्य अधिकारबाट वञ्चित छन् ।
नेपालका झन्डै ४० लाख बालबालिका गुणस्तरीय खाद्यान्नको पहुँबाट बाहिर छन् । सन् २०३० सम्ममा भोकमरीलाई शून्यमा झार्ने विश्वव्यापी अभियानमा नेपालले प्रतिवद्धता भने जनाएको छ ।
खाद्यको पहुँचमा नभएकै कारण बालबालिकामा ख्याउटेपन, कुपोषण, पुड्कोपन जस्ता समस्या देखिने गरेको राष्ट्रिय योजना आयोगको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
भोकमरी न्यूनीकरणमा नेपालले सुधार गरेको छ, तर सन्तोषजक सुधार भने छैन ।
स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका अनुसार पोषिलो खानेकुराको अभावमा पाँच वर्ष मुनिका ४१ प्रतिशत नेपाली बालबालिका पुड्का छन् । कर्णाली प्रदेश, सुदुरपश्चिम प्रदेश र २ नम्बर प्रदेशका केही जिल्लाका नागरिक स्वस्थ र पोषिलो खान पाउने अधिकारबाट वञ्चित छन् ।
सबै नागरिकको पहुँचमा खाद्यान्न पुर्याउन सरकारको आगामी रणनीति के छ ? कृषि तथा पशुपन्छि विकास मन्त्रालयका सचिव डाक्टर युवकध्वज जीसी उत्पादन बढाउने र त्यसलाई सामाजिक न्यायको आधारमा वितरण गर्ने लक्ष्यमा रहेको बताउनुहुन्छ ।
जो खाद्यान्नको पहुँचमा छैनन्, उनीहरुलाई पहिले खाद्यान्न पुर्याउनेगरी सरकारले काम गर्ने पनि उहाँले बताउनुभयो ।
यसका साथै रोजगारी सृजना गरी उत्पादनका लागि जग्गा जमिन नभएकाहरुलाई पनि खाद्यान्नको पहुँचमा पुर्याउनेगरी कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको सचिव जीसीले बताउनुभयो ।
स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका अनुसार पोषिलो खानेकुराको अभावमा पाँच वर्ष मुनिका ४१ प्रतिशत नेपाली बालबालिका पुड्का छन् ।
कर्णाली प्रदेश, सुदुरपश्चिम प्रदेश र २ नम्बर प्रदेशका केही जिल्लाका नागरिक स्वस्थ र पोषिलो खान पाउने अधिकारबाट वञ्चित छन् ।
खाद्यान्न उत्पादन गर्ने विषयमा नागरिक सचेत भए खाद्यान्न अभावको समस्या हटाउन सकिने खाद्यविज्ञ डाक्टर सर्वराज खड्काको भनाइ छ ।
युनिसेफको तथ्याङ्क अनुसार विश्वका झन्डै २० करोड बालबालिका खाद्यको पहुँचमा पुग्न सकेका छैनन् । जलवायू परिवर्तनका कारण विश्वभर नै खाद्य संकट उत्पन्न हुने, खानाको गुणस्तर कम हुनेक्रम बढ्दै गएको छ ।
अडियो सुन्नुहोस् :
प्रकाशित मिति: बिहीबार, असोज ३०, २०७६
