काठमाडौँ । धनुषा मिथिला नगरपालिकाका रामप्रसाद महतोले जग्गा खरिद गर्नका लागि २०७२ सालमा १ करोड रुपैयाँ संजय साह रौनियार भन्ने साहूसँग ऋण लिनुभयो ।
ऋण चुक्ता गर्दै जाँदा उल्टै रौनियारले महतोमाथि मुद्दा दर्तागरेपछि आफ्नै जग्गाको उपभोगबाट वञ्चित हुनुपर्यो । उल्टै मुद्दासमेत खेप्नुपर्यो। एक करोड ऋण एक वर्षमा चुक्ता गर्छु भन्दै उहाँले ३/३ महिनामा गरी ६५ लाख रुपैयाँ तिर्नुभयो ।
तर, ऋण चुक्ता गरेको कुनै प्रमाण भने पाउनुभएन । पछि साहूले आफूमाथि नै मुद्दा चलाउँदा उहाँ न्यायका लागि काठमाडौँ आउनुभयो । सरकारले आश्वासन दिएपछि अन्य पीडितसँगै मिलेर साहुका विरुद्ध उजुरी दिनुभयो ।
महतो भन्नुहुन्छ, ‘सबैजनाले मिलेर सर्लाहीको मलङ्गवामा गएर सञ्जयविरुद्ध उजुरी दियौँ । तर, उनी फरार भएका छन् । प्रहरीले ३५ दिनको पक्राउ पूर्जी काटेको छ । न्याय पाउँछौं भन्ने ९० प्रतिशत आशावादी छौँ ।’
राठौरले सञ्जय साह भारततीर फरार रहेको सूचना पाएको भन्दै उनको खोजीका लागि भारतीय प्रहरीसँग छलफल भइरहेको जानकारी दिनुभयो । उहाँले रामबाबु राय धरौटीमा रिहा भए पनि सम्पत्ति शुद्धिकरणका लागि फेरि पक्राउ परिसकेको पनि बताउनुभयो ।
सर्लाही वागमती नगरपालिका ७ का छविलाल साह, सर्लाहीकै रामबाबु रायबाट पीडित हुनुभयो । उहाँले २०६४ सालमा लिनुुभएको सवा ४ लाख ऋण लिँदा १६ कट्ठा जग्गा साहूुकै नाममा दृष्टिबन्धक गर्नुुभयो । साढे ८ लाख रुपैयाँ पनि तिर्नुभयो ।
आफ्नो सर्वस्व नै गुमाउनुभएका साहले प्रहरीमा जोहरी दिनुभयो । तर, अहिले पीडक धरौटीमा छुटेको सुन्दा उहाँ निराश हुनुभएको छ । साह भन्नुहुन्छ, ‘ठगी मुद्दामै पक्राउ परेका श्याम परदेशी अझै जेलमै छन् । तर, रामबाबुलाई अदालतले १५ लाख धरौटी मागेर छोडेको छ । हामीमाथि झन् अन्याय भएको छ । अब हामी पुनरावेदन जाने तयारीमा छौँ । ’
साहले रामबाबु छुटेमा आफूहरूलाई अप्ठ्यारो हुन सक्ने भन्दै चिन्ताले सताउन थालेको सुनाउनुभयो । घरपरिवार चलाउन र आइपर्ने आर्थिक समस्यालाई टार्न विपन्नका लागि एउटै विकल्प हुन्छ साहूसँग ऋण लिनु, व्यवहार टार्नु ।
प्रदेश २ का साहुसँग लिएको ऋण ब्याज सावाँ गर्दागर्दै घर घडेरी गुमाएकाहरु न्यायको लडाइ लडिरहेका छन् । रामबाबु र सञ्जय साह रौनियार दुईजना कथित साहूबाट प्रदेश २ का महोत्तरी, सर्लाही, धनुषा, सिरहा गरी झन्डै ५ हजारभन्दा बढी पीडित भए ।
साहूले ऋण दिने तर, ऋण तिर्दा पनि व्याज र साँवा गरेर घर घडेरी पनि आफ्नै नाममा गराएपछि डेढ महिनाअघि पीडितहरू न्यायको खोजीमा काठमाडौँ आएका थिए । एकजना पीडक रामबाबु पक्राउ परेर धरौटीमा रिहा भएका छन् भने अर्का पीडक सञ्जय साह अझै फरार छन् ।
पाहाड, तराई होस या हिमाल विपन्न परिवार मिटरब्याजको पासोमा जेलिएका छन् । मिटरब्याजले कैयौँ पारिवारीक जीवन मात्रै समाप्त पारेको छैन । मिटर ब्याजी धन्दा नियन्त्रण नगरेमा अर्थव्यवस्थाका लागि ठूलो चुनौती बन्ने विज्ञ बताउँछन ।
सर्लाही प्रहरीका प्रवक्ता एवं डीएसपी प्रतितसिंह राठौरका अनुसार फरार रहेका अभियुक्तको खोजी भइरहेको छ । राठौरले सञ्जय साह भारततीर फरार रहेको सूचना पाएको भन्दै उनको खोजीका लागि भारतीय प्रहरीसँग छलफल भइरहेको जानकारी दिनुभयो । उहाँले रामबाबु राय धरौटीमा रिहा भए पनि सम्पत्ति शुद्धिकरणका लागि फेरि पक्राउ परिसकेको पनि बताउनुभयो ।
प्रमाण नपुगेको भन्दै छानविन जारी राख्नेगरी धरौटीमा छुटेका रामबाबु रायमाथि कारबाही र अनुसन्धान जारी नै रहेको अधिवक्ता उमेश साहको भनाइ छ । उहाँका अनुसार प्रमाण नजुटेका कारण अदालतले उनलाई धरौटी माग गरेर छोडेको थियो ।
अधिवक्ता साह भन्नुहुन्छ, ‘रामबाबुका श्रीमति, सन्तानका नाममा पनि मुद्दा दायर छ । उनीमाथि कारबाहीको प्रक्रिया अझै टुङ्गिएको छैन । उनी दोषी प्रमाणित भएपछि सजाय हुनुका साथै पीडितले आफ्ना पैसा र जग्गा पनि फिर्ता पाउन सक्छन् ।’
पाहाड, तराई होस या हिमाल विपन्न परिवार मिटरब्याजको पासोमा जेलिएका छन् । मिटरब्याजले कैयौँ पारिवारीक जीवन मात्रै समाप्त पारेको छैन । मिटर ब्याजी धन्दा नियन्त्रण नगरेमा अर्थव्यवस्थाका लागि ठूलो चुनौती बन्ने विज्ञ बताउँछन ।
प्रकाशित मिति: मंगलबार, फागुन ६, २०७६
