काठमाडौं । कोरोना भाइरसबाट जोगिन मात्रै होइन अन्य संक्रमणबाट पनि जोगिन तपाईंले हात धुने बानीको विकास गर्नुपर्छ । किनभने कुनैपनि संक्रमित व्यक्तिको सम्पर्कमा आएमा वा कुनैपनि संक्रमित व्यक्तिले खोक्दा वा हाछ्यूँ गर्दा उसको थुक वा र्याल तपाईंले नदेख्नेगरि तपाईंको सम्पर्कमा आउन सक्छ ।
विशेषगरि कोरोना संक्रमणबाट जोगिन संक्रमित कुनै व्यक्तिले खोक्दा वा हाछुयूँ गर्दा आफ्नो हातले मुख छोप्ने गर्छन् । यो अवस्थामा संक्रमित व्यक्तिको थुक निकै नै सूक्ष्म रुपले हावामा फैलिने गर्छ । त्यसकारण संक्रमित व्यक्ति भएपनि वा नभएपनि तपाईं जानेर वा नजानेर हात मिलाउने वा त्यो व्यक्तिको सम्पर्कमा आउने हुँदा हात धुनु पर्छ ।
यदि तपाईं कुनै यस्तो वस्तु वा ठाउँलाई छुुनुहुन्छ, जहाँ भाइरसका कण हुन्छन् र फेरि त्यहि हातले अफ्नो आँखा, नाक वा मुखलाई छुनुहुन्छ भने त्यो भाइरसको कण तपाईंको शरीरमा प्रवेश गर्न सक्छ ।
संक्रमित व्यक्तिको नजिक जानाले कोरोना भाइरसको विषाणुयुक्त कण श्वाँसको माध्यमबाट तपाईंको शरीरमा प्रवेश गर्न सक्छ ।
यदि तपाईं कुनै यस्तो वस्तु वा ठाउँलाई छुुनुहुन्छ, जहाँ भाइरसका कण हुन्छन् र फेरि त्यहि हातले अफ्नो आँखा, नाक वा मुखलाई छुनुहुन्छ भने त्यो भाइरसको कण तपाईंको शरीरमा प्रवेश गर्न सक्छ । त्यसकारण कुनै पनि सामान छोएमा वा बाहिरबाट घर फर्केमा सबैभन्दा पहिले आफ्नो हात साबुन पानीले कम्तिमा २० सेकेन्ड मज्जाले मिचिमिचि धुनुपर्छ ।
खोक्दा वा हाछ्यूँ गर्दा रुमाल वा टिश्यू पेपरको प्रयोग गर्नुपर्छ । आफूले प्रयोग गरिसकेका टिश्यूलाई सुरक्षीत तरिकाले व्यवस्थापन गर्नुपर्छ भने रुमाल जथाभावि राख्नु हुँदैन । त्यसलाई मज्जाले साबुनपानीले पखालेर घाममा सुकाउनुपर्छ ।
घरमा अन्य सदस्यले रुमाल छुन सक्ने भएकाले जथाभावी प्रयोग गरिएका रुमाल वा टिश्यू राख्नु हुँदैन । हात नधोइकन आफ्नो अनुहार, आँखा वा नाक छुनु हुन्न । साथै कुनैपनि संक्रमित व्यक्तिको सम्पर्कमा आउनबाट जोगिनुपर्छ ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनले एक साताअघि मात्रै कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट जोगिन ह्यास ट्याग ह्यान्डवास च्यालेन्जको अभियान सुरु गरेको छ । मानिसलाई संक्रमित बनाउने माध्यम उसकै आनीबानी र हात रहेको हुनाले त्यसबाट जोगिन यो अभियान सुरु गरिएको विश्व स्वास्थ्य संगठनले जनाएको छ ।
चिकित्सा विशेषज्ञहरुका अनुसार फेस मास्कले प्रभावकारी सुरक्षा प्रदान गर्दैन त्यसकारण मास्कको प्रयोग गर्दापनि सहि र सुरक्षित तरिकाले गर्नुपर्छ ।
डाक्टर दिपेश शाक्यसँगको कुराकानीमा आधारित
प्रकाशित मिति: बिहीबार, चैत ६, २०७६
